Borsa İstanbul'da kritik sayabileceğimiz bir haftayı geride bıraktık. 11 Eylül 2023 Pazartesi günü 8.385,55 puan seviyesinde güne başlayan Bist100 Endeksi gün içerisinde 8.403,81 puan seviyelerine varan yükselişler yaşadı. Tarihinin en yüksek seviyesi olan bu seviyeyi test ettikten sonra dalgalı seyreden endeks gün sonunda ise 8.146,49 puan seviyesinde kapanış gördü. Nitekim Bist100 Endeksi'nde kritik direnç seviyelerinin test edildiği hafta başından itibaren başlayan para çıkışları ve git gide zayıflayan işlem hacimleri ile birlikte rüzgârın tersine döndüğü bir görünüm takip ettik. Endekste kayıpların %6'lara ulaştığı 11 Eylül haftası aslında hem analistler hem de yatırımcılar özellikle son dönemde artan kar oranları ve endekste takip ettiğimiz doygunluk sebebi ile kar realizasyonlarına bağlı geri çekilmelerin yaşanabileceğini bekliyordu. Önemli bir veri akışı olmamasına rağmen yatırımcı psikolojisinin etkisi ile birlikte satışlar gördük. Neredeyse üst bollinger bandına yakın seviyelere kadar yükselen endeks için aşağı yönlü kırılmalarda ilk destek bölgesi olarak 8.200 puan seviyesini takip ediyorduk. Bu seviye altında gün sonu kapanışları piyasada bir panik havası yaratabilir düşüncesi ile önemle takip ettiğimiz destek seviyesinin de aşılması ile birlikte satışların derinleştiğini ve 8.000 puan seviyelerine varan hızlı geri çekilmeleri takip ettik. Hafta ortasına kadar üst ve orta bollinger bandı arasında seyreden endeks ilk kez aynı gün içerisinde de 8.000 puan seviyesinin altını test etti. Gün sonunda negatif bir kapanış gerçekleşse de buradan aldığı tepki alımları ile birlikte 8.000 puan seviyesinin üzerinde kapanış gerçekleştirmeyi başardı. Perşembe günü ise yine 8.000 puan seviyesinin üzerinde güne başlayan endeks seans açılışı ile birlikte satıcılı bir görünüm takip etti. Günün ilk yarısına kadar da işlem hacmi yaklaşık 50 milyar TL seviyesinde sınırlı kalırken orta bollinger bandını da aşağı kıran endeks 22 Günlük üssel ortalaması 7.889 puan seviyesini de geçerek 7.868 puan seviyesine varan geri çekilmeler yaşadı ki bu Eylül ayı içerisinde test edilen en düşük seviye olarak da kayıtlara geçti. Haftanın son işlem gününde ise endeksin yeniden alıcılı güne başladığı, gün içi kayıplarda daha ılımlı bir görünüm ile birlikte 8.000 puan seviyesi üzerinde tutunmaya çalıştığını gördük. Cuma günü özellikle seans açılışı sonrası endekste geri çekilmeler Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yurtiçinde 9 kişide Eris varyantının görüldüğünü açıklamasına bağlanırken ilaç/sağlık ve gıda perakende hisselerinde yükselişler bu düşünceyi destekledi. Hafta kapanışında gün ortasında daha güçlü durmayı başaran endeks gün sonuna doğru tekrar gelen satışlar sonrası 8.000 puan seviyesinin de altına düştü ve 131,7 milyar TL işlem hacmi ile 7.961,98 puandan kapanış gerçekleşti. Böylece endeks hafta genelinde %4,36prim kaybetmiş oldu.
Öte yandan, KKM'nin tasfiyesi ve TL'nin değerini korumak adına KKM tarafında atılan adımlara bir yenisi eklendi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Kur Korumalı Mevduat' ta (KKM) zorunlu karşılık oranını yükseltti. KKM zorunlu karşılık oranı vadeye göre farklılaştırılırken, KKM'nin yoğunlaştığı 6 aya kadar vadelinin zorunlu karşılık oranı 10 puan artırılarak yüzde 25'e çıkarıldı. 1 yıla kadar, 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zorunlu karşılık oranı ise yüzde 5 olarak belirlendi. Faiz artırımının yanı sıra parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek adımların gelmesi bekleniyordu. Seçici Kredi ve Miktarsal Sıkılaştırma Kararları kapsamında ihracatçılar için yeni kredi kararı geldi. ihracatçılara günlük reeskont kredisi limitini 3 milyar TL'ye yükseltirken, günlük limit artışı temmuza göre 10 katına ulaştı. TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, "Dezenflasyonun en kısa sürede tesisi için seçici kredi sıkılaştırmasıyla birlikte yol haritamızı kararlılıkla uyguluyoruz. Dezenflasyona geçiş sürecinde cari dengeye katkı sağlayan ihracatçılarımızın finansmana erişimine öncelik veriyoruz." ifadelerini kullandı. Bir başka gelişme ise Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in kredi kartı, konut kredileri ve taşıt kredilerine yönelik hem fiyatlar hem miktar olarak sınırlama geleceğini ifade eden söylemleri oldu. Birinci konutu kredilendirme noktasında bir değişiklik yapmayacaklarını ancak ikinci ve sonraki konutları krediyle desteklemeyeceklerini söyledi. Taşıt kredileriyle ilgili de konuşan Şimşek, "Taşıt kredilerinde biz çok net bir şekilde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz." dedi.
17 Eylül ile biten haftada küresel piyasalarda veri akışı tarafına baktığımızda ise Avrupa Merkez Bankası'nın faiz kararı ve ABD enflasyon rakamları öne çıktı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) kanadında aslında toplantısının hemen öncesinde bölgenin önemli ekonomilerinden Almanya'dan gelen veriler ve artan şirket iflasları mevcut ekonominin sorunları olduğunu gösterse de Bölge genelinde takip edilen son veriler ve ECB'nin faiz artırma konusunda geç kaldığına dair netlik kazanan görüş sonrası 25 baz puanlık faiz artışı ihtimali güçlenmişti. Nitekim Perşembe günü gerçekleştirilen ECB faiz kararında bankanın faizleri 25 baz puan artırarak politika faizinin %4,50 seviyesine yükseldiğini gördük. Bu faiz artışı ile birlikte art arda gerçekleşen onuncu faiz artışı olarak kayıtlara geçerken ayrıca Avrupa Merkez Bankası faizleri tüm zamanların en yüksek seviyesine de yükseltmiş oldu. Kararın ardından ECB tarafından yapılan açıklamada Avro Bölgesi'nde enflasyonun çok uzun süre yüksek seyretmesinin beklendiği, ECB'nin, orta vadede yüzde 2 olan enflasyon hedefini yakalamakta kararlı olduğu belirtildi.Açıklamada, faiz artışı kararının enflasyon hedefini yakalamak için alındığına dikkati çekildi. ECB Başkanı Lagarde ise yapmış olduğu açıklamasında "Enflasyon uzun süredir hala çok yüksek görünüyor. Ekonomik büyüme baskı altında kalmaya devam edecek. Hizmetler zayıflıyor. Son göstergeler zayıf üçüncü çeyreğe işaret ediyor. Ekonomik ivme, reel gelirlerin artışı nedeniyle toparlanmalı. İşgücü piyasası dayanıklı. Önümüzdeki aylarda enflasyon düşecek. Karların enflasyona katkısı geriledi. Yurt içi fiyat baskıları güçlü kalmayı sürdürüyor. Büyümeye yönelik riskler aşağı yönlü. Bazı uzun vadeli enflasyon göstergeleri yükseldi, yakından izlenmeleri gerekli." ifadelerine yer verdi. ECB faiz kararının ardından Almanya'nın 10 yıllık tahvil faizi %2,592 seviyesine, 2 yıllık tahvil faizi %3.122 seviyesine geriledi. Parite tarafında ise artan baskı ve 1,0650 seviyelerine varan geri çekilmeler gözlendi.
ABD tarafında ise veri akışında hafta genelinde enflasyon rakamları öne çıktı. Son dönemde artan enerji maliyetleri sebebi ile Ağustos ayında bir önceki aya göre piyasa beklentisi enflasyonda yükseliş olması yönünde şekilleniyordu. Nitekim açıklanan rakamlara göre; ABD'de Ağustos ayı enflasyon rakamları Ağustosta aylık %0,6 ile beklentilere paralel açıklanırken yıllık bazda ise %3,7 ile beklentilerin de üzerinde kaldı. Çekirdek enflasyon tarafında ise aylık bazda beklentilerin üzerinde açıklanan rakamları gördük. Aylık bazda çekirdek enflasyon Ağustos'ta %0,2 beklentisinin üzerinde %0,3 olurken, yıllık bazda ise beklentilere paralel olarak %4,3 açıklandı. Açıklanan verilerin hemen ardından parite tarafında %0,35 düşüşle 1,0716 seviyesine geri çekilme gözlenirken, Ons Altın tarafında ise %0,3 düşüşle 1907 dolar seviyesinde aşağı yönlü fiyat hareketleri gözlendi. Dolar endeksi ise %0,32'lik artışla 104,9 seviyesine yükseldi. Fed'in bu hafta gerçekleştireceği faiz kararı toplantısı öncesinde bankanın faiz oranlarını %5,25-5,50 seviyesi aralığında tutma ihtimali %90'ının üzerinde fiyatlanıyordu. Üretici fiyat endeksi ise Ağustos'ta beklentilerin üzerine çıktı. ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 0,7 ve yıllık bazda yüzde 1,6 artışla beklentilerin üzerine çıktı. ABD Çalışma Bakanlığı, ağustos ayına ait ÜFE verisini açıkladı. Buna göre, ÜFE, ağustosta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,7 yükselirken, üretici enflasyonu Haziran 2022'den bu yana en yüksek aylık değerini aldı. Bu dönemde beklentilerin üzerinde artış kaydeden verinin yüzde 0,4 artması öngörülüyordu. ÜFE, temmuzda yüzde 0,4 artmıştı. Üretici fiyatları, ağustosta yıllık bazda da yüzde 1,6 arttı. Geçen ay yıllık bazda yüzde 1,2 olması öngörülen üretici enflasyonu, temmuzda yıllık bazda yüzde 0,8 olmuştu. Değişken gıda ve enerji fiyatlarını içermeyen çekirdek ÜFE de ağustosta aylık bazda yüzde 0,2 artarken, yıllık bazda yüzde 2,2 yükseldi. Beklentilere paralel gelen çekirdek ÜFE, temmuzda aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda ise yüzde 2,4 artmıştı. ÜFE, üretimde kullanılan girdilerin fiyatlarını ölçerek nihai ürün fiyatlarına ve manşet enflasyona ilişkin ipuçları veriyor. ABD Merkez Bankası (Fed), ÜFE de dâhil olmak üzere tüm enflasyon göstergelerini takip ediyor. Ülkede perakende satışlar ise, ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. ABD Ticaret Bakanlığı, ağustos ayına ait perakende satış verilerini açıkladı. Buna göre, perakende satışlar, ağustosta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,6 artarak 697,6 milyar dolar oldu. Piyasa beklentileri, perakende satışların bu dönemde aylık bazda yüzde 0,2 artması yönündeydi. Perakende satışlar, temmuzda da yüzde 0,5 artmıştı. Ülkede perakende satışlar, ağustosta yıllık bazda da yüzde 2,5 yükseldi. Perakende satışlar temmuzda yıllık bazda yüzde 2,6 artış kaydetmişti. Geçen ay en büyük artışı benzin istasyonlarındaki satışlar kaydederken, perakende satışlardaki yükselişte giyim, elektronik ve ev aletleri, sağlık ve kişisel bakım ürünleri ile yiyecek ve içeceklerin satıldığı mağazalardaki satışlarda yaşanan artış öne çıktı. Spor ürünleri, hobi, müzik aletleri ve kitap mağazalarında, çeşitli perakende ile mobilya mağazalarındaki satışlarda ise azalış kaydedildi. Analistler, verilerin, yüksek fiyatlara ve borçlanma maliyetlerine rağmen tüketici harcamalarının güçlü kalmayı sürdürdüğüne işaret ettiğini belirtti. Perşembe günü açıklanan ABD verilerinin ardından spot piyasada altının onsu %0.34 düşüşle 1.902 seviyelerine gerilerken Euro/dolar paritesi %0.63 düşüşle 1,0662 seviyelerine çekildi. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi 3.20 baz puan artışla %4.280 seviyelerinde yükselirken dolar endeksi de 10 Mart 2023'den bu yana en yüksek seviyesi olan 105,4'ü test etti. İşsizlik maaşı başvuruları ise 8 Eylül ile biten haftada 220 bin kişiye yükselmesine rağmen piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Bir önceki veri ise 216 binden 217 bine revize edildi. Analistler, işsizlik maaşı başvurularına ilişkin verilerin, iş gücü piyasasının tarihsel olarak sıkı seviyelerde kaldığını kanıtladığını ve ABD Merkez Bankası'nın agresif sıkılaştırma döngüsüne karşı dirençli olduğunu gösterdiğini belirtti.
Bu hafta 20 Eylül Çarşamba günü gerçekleştirilecek Fed toplantısı öncesinde büyük önem taşıyor. Piyasa beklentisi Fed'in yıl içerisinde faiz artırım döngüsünü tamamladığı yönünde şekillenirken İnvesting'e göre Fed'in faizi %5,25-5,50 aralığında tutma ihtimali %98'e yükselmiş durumda. Ancak ECB tarafında son faiz kararı toplantısından gelen 25 baz puanlık artış Fed tarafında da benzer bir yönelime neden olur mu ihtimalleri de değerlendirilmeye devam ediyor. Fed'in ardından yurtiçinde TCMB'nin ve İngiltere'de BoE'nin faiz kararı açıklanacak. Yurtiçinde kademeli faiz artışları vurgusuna istinaden faizlerin artırılacağı beklentisi ile birlikte Foreks Haber'in yapmış olduğu son ankete katılan 24 ekonomistin tamamı da faizlerin artırılacağını öngördü. Bu ay ki toplantıya ilişkin medyan beklenti faizlerin 500 baz puan artırılarak %30 seviyesine yükseltileceği yönünde oluştu. İngiltere'de ise faizin %5,5'e yükselerek bu seviyede zirve yapma ihtimali %60'ın üzerinde fiyatlanıyor. Genel itibari ile piyasanın Merkez Bankaları'ndan gelecek karar ve açıklamalara odaklandığı bir hafta bizi bekliyor.