SİGARA İÇİLMESİNİN NEDENLERİ:
Kâinatın en akıllı, en yüce yaratığı olan insan, her türlü olumsuzluğunu bildiği halde neden, niçin sigara içer? Sigaraya başlanmasının, içmeye devam edilmesinin ve giderek tutsak olunmasının nedenleri, kişilere ve çevreye göre değişiklik göstermektedir. Yüzlerce sigara içicisi ile yaptığım söyleşilerde, aldığım cevapları genelde şu başlıklar altında toplamak mümkün:
* Arkadaş, okul, çevre etkisi
* Arkadaş ve çevre edinmede ve iletişim kurmada kolaylaştırma
* Kendini güvende hissetme
* El alışkanlığı - ağız alışkanlığı
* Zevk-keyif alma
* Kilo almayı önleme
* Sakinleştirme-teskin etme-stresten uzaklaşma
* Çay-kahve-içki yanında (özel koşullarda) içilerek sosyal alışkanlık kazanma
* Başkaldırma, özgür-bağımsız hissetme
* Sigara endüstrisinin baskısı, reklamlardan etkilenme
* Model arama. Aile bireylerinden, çevredeki insanlardan, sevdiklerinden etkilenme ve taklit etme
* Bir konu üzerinde düşünceleri yoğunlaştırma
* Yaratıcılığı geliştirme
* Duygusal destek rolü. Üzüntü, neşe, heyecan vb. anları paylaşma
* Kimlik arayışı (Büyüklüğü- yiğitliği-erkekliği-gücü-zenginliği vb. bir şeyleri kanıtlama)
Sigara içicileri ile yaptığım söyleşilerde, aldığım ilginç cevaplardan birkaçını paylaşmak istiyorum.
* Bir arkadaşım Çorum'un bir köyünde yapılan düğüne davet üzerine katılır. Kızlar sigara ikram eder. Almayınca ikramda bulunan genç kız "Sen erkek değil misin?" diye sorar. Arkadaşım da erkekliğini kanıtlayabilmek için (!) mecburen sigarayı alır ve içer...
* Bir öğretmen arkadaşım... Öğrencilere karşı öğretmenliğini kanıtlayabilmek için sigara içtiğini söylemişti...
Sigara içme nedenlerini yörelerine ya da kişiliklerine özgü nedenlerle açıklayanlar da var.
* Yıllar önce bir otobüs yolculuğum sırasında tanıdığım koltuk arkadaşım Kemal Amca'ya sigara içme nedenini sorduğumda, o tatlı Trakyalı şivesiyle "A be hoca! bizim köyde sigara içmeyenler için : 'Parası yok da onun için içmiyor' derler" demişti. O yörede parası olduğunu kanıtlamanın en kestirme yolunun sigara içmek olduğunu vurgulamıştı.
O yıllarda otobüslerde sigara içmek serbestti. Benim içmediğimi anlayınca sağ olsun kendisi de içmedi. Mola yerlerinde tüttürdü. Son molada biraz konuştuktan sonra sigara paketini çöp kutusuna atmış, bana da "içmeyeceğine dair" söz vermişti.
Birden çok nedeni bir arada söyleyenler olduğu gibi çok farklı cevap verenler de var.
* Bir arkadaşa sigara içme nedenini sorduğumda:
"Sebep yok... ama içiyorum", demişti.
* Bir başkası, kelimelerin üstüne basa basa:
"Hayatta kötülük görmediğim, kazık yemediğim tek gerçek dostum" demişti.
Sözlerinde samimi idi. Sigarayı gerçekten tek ve gerçek dostu olarak görüyordu. Sigara onun için sığınılacak (!) tek limandı.
Sigara sahiden tek ve gerçek dost mu? Sığınılacak bir liman mı? Görüldüğü gibi farklı farklı, her içiciye göre değişen nedenler...
Sebep ne olursa olsun, sigara içme ÖZENTİ ile başlıyor, zamanla ALIŞKANLIK haline dönüşüyor ve giderek BAĞIMLI hale getiriyor ve TUTSAK ediyor.
Eminim ki! sigara içicileri, daha önce görmedikleri, göremedikleri, görmek istemedikleri sigaranın gerçek yüzünü gördükten, tanıdıktan, sağduyu ile "getirdiklerini-götürdüklerini" düşündükten ve akıl terazisi ile tarttıktan sonra "gerçek bir dost ve sığınılacak bir liman" olmadığının farkına varacaktır. Buna rağmen sigara içmeyi bırakmıyor veya bırakamıyorsa bunu ne ile, nasıl izah edebilir!
Bu durumu siz farklı farklı tanımlayabilirsiniz!
Ancak şunu unutmayınız ki! O kişilerin gerçekten ilgiye, bilgiye, sevgiye, desteğe... sıcak dost bir ele ihtiyacı vardır.
İnsanları bu kadar tutsak eden, esaret zincirinin halkalarına her geçen gün yeni nice halkalar ekleyen sigaranın gerçek yüzü nedir? Ne getirip ne götürdüğünü görmek ve ne kadar dost (!) olduğunu tanımak ister misiniz? Cevabınız evetse gelecek makaleleri takip ediniz.
Sigara noktasında yıllardır emek veren, her seminere gittiğimizde bir saatini buna ayıran emektar eğitimci Erdoğan Akdemir hocamızın ellerinden öpüyorum.