Günümüz dünyasında başarı kavramı yalnızca akademik başarı ile sınırlandırılmamaktadır. Bilgi ve becerilerin yanı sıra ilgi, kişisel özellikler ve tutumlar da başarının bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Okul başarısızlığı, öğrencinin bir derste başarısız olmasıyla genellenebilen bir kavram değildir. Okul başarısızlığı, öğrencinin uzun süreli en az bir eğitim öğretim dönemini kapsayacak şekilde hemen hemen her dersten ve yeteneklerinin altında başarı göstermesi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bu başarısızlık telafi edilemeyerek devamlı olarak artmaktadır.
Nedenleri
Duygu Durumu: Başarısızlık gösteren öğrencilerin diğerlerine göre daha az motivasyon sahibi olması olağandır. Amaç eksiliği ve hedef belirleyerek çaba gösterme noktasında desteklenmemek okul başarısızlığına neden olabilmektedir.
Benlik Algısı: Çocuklar doğduklarında bir benlik kavramıyla doğmazlar. Ergenlik dönemlerinde bir benlik arayışına girerler. Ergenlik dönemindeki bu arayış çatışmaları da beraberinde getirir. Kendini doğru tanıyabilen ergenler çatışmalarını kolay atlatır. Sağlıklı bir ben kavramı geliştirir. Sağlıklı bir benlik kavramı okul başarısının en önemli koşuludur. Bu dönemdeki çatışmalarıyla mücadele edemeyen ya da etmekte zorlanan öğrencilerde okul başarısızlığının görülmesi muhtemeldir.
Zihinsel Performans:Günümüz başarı kavramı tanımına bakıldığında zeka ölçümünün başarıyı belirleyen zayıf bir etken olduğu görülmektedir. Okul başarısızlığı olan öğrencilerin başarılılar kadar zeka düzeyine sahip oldukları bilinmektedir. Zihinsel performans zeka düzeyine bağlı değildir. Ancak zeka ölçümüyle öğrencinin özel bir desteğe ihtiyaç duyup duymadığını tespit ederek gereken müdahale planının tasarlanması önemlidir.
Arkadaşlık İlişkileri: Arkadaş grubu tarafından kabul görmek okul dönemindeki çocuklar için önemli bir ihtiyaçtır. Özellikle ergenlik dönemindeki gençlerin eğitimdeki istekleri arkadaşlık istekleriyle uyum içindedir. Arkadaşlık grubunun eğilimleri onların derslere olan ilgisini artırır ya da azaltır. Okul başarısızlığının en önemli nedenlerinden biri öğrencilerinin birbirini etkileyen değerleri olarak gösterilebilir.
Çalışma Yöntemleri:Başarı öğrencilerin diğerlerine göre çalışma yöntemlerinden daha verim almaktadırlar. Özetleme, not alma gibi becerilerde daha üstündürler. Okul başarısızlığı olan öğrenci ders çalışmayı bilmiyor olabilir. Başarısızlığı bu sebepten olan öğrencilere akran öğreticiliğiyle ders çalışma alışkanlığı kazandırabilir.Uygun ders çalışma yöntemini öğrenmesi de kolaylaşabilir.
Belirtileri
* Başarı, genellikle gerçek yeteneklerinin altında seyreder.
* Yetersizçalışma alışkanlığı, dikkati yoğunlaştıramama, hareketlilik, ödevleri bitirememe ve özdüzenleme becerisinin yoksunluğu görülür.
* Sınıf ortamında çok sessiz ya da çok gürültücüdürler.
* Okula ait sorumlulukları yerine getiremez ve okul kurallarına uyum sağlayamazlar.
* Derse hazırlıksızdırlar. Ödevlerini dikkatle yapamazlar.
* Devamsızlıkları fazladır. Okulda oldukları günlerde derse katılımları azdır.
* Endişeli ve daima huzursuz görünebilirler.
Ebeveynlere Öneriler
* Çocuğun hayatındaki ilk eğitimcileri ebeveynleridir. Bu sebepten ebeveyn tutumu okul başarı için en önemli etkendir. Aile içi ilişkilerin düzenlenmesi, eşler arası iletişim, çocuğu içten dinlemek okul başarısının artmasında etkili olacaktır.
* Okul başarısızlığının sebebi çocuğun zeka düzeyi ile ilgiliyse çocuğa özel eğitim gerekecektir. Anne-babaların bu konuda sabırlı olmaları ve okul ile iş birliği içinde süreci yönetmeleri gerekmektedir.
* Okul başarısızlığı olan çocuğun anne-babası olarak gerçek kapasitesini gözlemlemek ve durumunu gerçekçi değerlendirmek önemlidir. Çocuktan kapasitesi üstünde başarı beklemek yapabileceklerini de görmezden gelmek demektir.
* Anne-babaların çocuklarını olduğu gibi kabul etmeleri ve bireysel özelliklerini tanımları çocuklarının özgüvenlerini destekleyecektir. Özgüven sahibi çocuk okul başarısı için de çabalayacaktır.
* Anne-babalar çocuklarından bazen kendileri kadar başarılı olmalarını beklerken bazen de kendilerine sunulmayan fırsatları sunarak kendilerinden daha başarılı olmalarını beklemektedirler. Burada iki tutum da yanlıştır. Anne-babasının beklentileri altında geleceğini şekillendirmeye çalışan çocuk kendini ait hissetmediği ortamda başarısız olur.
* Okul başarısındaki ölçüt çocuğun sınıfındakiler ya da ailedeki diğer çocuklar değildir. Kıyaslama yapmak okul başarısızlığı sorununu derinleştirecektir.
* Okul başarısızlığı yaşayan çocuk aile için bir utanç kaynağı değildir. Duruma aşılması gereken bir sorun olarak bakılması gerekmektedir.
* Çocuğun başarısını etkileyen olumsuz mesajlara yer verilmemelidir. Tehdit, zorlama ve baskı içeren iletişim çocukta yalnızca kaygı yaratacaktır. Yüksek kaygı okul başarısızlığının nedenlerinden biridir.
* Okul başarısı için çok çalışmak değil etkili çalışmak gerekmektedir. Çalışma alışkanlığını kazanmasında destek olma, dersleriyle yakından ilgilenme, öğretmenleriyle iletişim halinde olma ihmal edilmemelidir. Sorunla mücadele edebilmek için profesyonel bir destek almak önemlidir.