☰
✕

Köyde Unuttuklarımız - 17

YU­MUR­TA BO­YA­MA: Yu­mur­ta köy­lü­nün te­mel tü­ke­tim mad­de­si­dir. Ebe­ler to­run­la­rı­na sev­gi­si­ni gös­ter­mek, o ço­cuk­la­rı se­vin­dir­mek için ' yav­rum bi­ze gel. Sa­na yu­mur­ta bo­ya­dım' di­ye da­vet eder­di. Ten­ce­re­ye, dem­li­ğe bo­ya­na­cak yu­mur­ta su­yun içi­ne ko­nu­lur. Son­ra so­ğan ka­bu­ğu ka­tı­lır. Yu­mur­ta­lar piş­ti­ğin­de ka­buk­la­rı da renk­le­nir. Bu renk­li yu­mur­ta­lar­da gö­nül­de­ki sev­gi­nin yan­sı­ma­sı ola­rak eve ge­len ço­cuk­la­ra ve­ya da­ha çok bay­ram­lar­da şe­hir­den to­run­la­ra he­di­ye ola­rak tak­dim edi­lir­di. Bu da ço­cuk­la­rın çok ho­şu­na gi­der­di. Ne acı­dır ki şim­di köy­lü va­tan­daş bi­le yu­mur­ta­yı mar­ket­ten alıp tü­ke­ti­yor… Bu du­rum hiç hay­ra ale­met de­ğil…
FOL­LUK (PİN­NİK): Ta­vuk­lar yu­mur­ta yap­sın­lar di­ye dü­zen­le­nen ve bir adet yu­mur­ta sa­bit ola­rak bı­ra­kı­lan yu­mu­şak ot­lar­la - sa­man­lar­la dol­du­rul­muş bir ta­vu­ğun sı­ğa­bi­le­ce­ği bir kap; ya da bö­lü­me ve­ri­len isim­dir. Bu ço­ğun­luk­la ör­me se­le, se­pet­ler­dir. Bu­na hol­luk, pin­nik de de­nir­di.
Yu­murt­la­ya­cak ta­vuk ken­di­ne ayar­la­nan ye­re yu­mur­ta­sı­nı bı­rak­tık­tan son­ra ra­hat­lar ve gı­dak­la­ma­ya baş­lar. Ba­zen de ta­vuk­lar ken­di ken­di­ne ayar­la­dı­ğı ye­re yu­murt­lar. Son­ra bu yu­mur­ta­la­rı ço­cuk­lar bu­lun­ca se­vi­ne­rek an­ne­le­ri­ne müj­de ve­rir­ler. Çün­kü ba­zen 20-30 yu­mur­ta bi­rik­miş­tir. Bu da pa­ra de­mek­tir.
FOL­LU­ĞA YU­MUR­TA BI­RAK­MAK: Ta­vuk­lar baş­ka bir ye­re yu­murt­la­ma­sın di­ye fol­luk­lar­da­ki yu­mur­ta­la­rın ta­ma­mı alın­maz en az bir ta­ne bı­ra­kı­lır­dı. Do­lay­sıy­la bu­ra­da­ki yu­mur­ta­yı gö­ren ta­vuk ge­lir bu­ra­ya yu­murt­lar­dı.
TA­VUK­LA­RIN KU­LUÇ­KA­YA YA­TI­RIL­MA­SI: Civ­civ çı­kar­mak için ta­vuk­la­rın ku­luç­ka­ya yat­ma özel­li­ği­nin ka­zan­ma­sı­na köy­ler­de 'gurk ol­mak' de­nir. Bir yu­mur­ta dö­ne­mi­nin bit­me­siy­le ta­vuk­la­rın gurk ol­ma­sı ge­re­kir. Bir ta­vu­ğun ku­luç­ka­ya yat­ma­sı için o ta­vu­ğun iç­gü­dü­le­ri­nin ha­re­ke­te geç­me­si la­zım­dır. Ta­vuk­lar ge­nel­de ilk­ba­har­da gurk olur­lar. Bu­nun için özen­le se­çi­len yu­mur­ta­la­rın hep­si ay­nı an­da 12- 15 ta­ne ol­mak üze­re sa­kin bir fol­lu­ğa yer­leş­ti­ri­lir. Ra­hat­sız edil­me­me­si­ne ve ka­ran­lık ol­ma­sı­na dik­kat edi­lir. Ku­luç­ka sü­re­si 3 haf­ta ya­ni 21 gün­dür. Ba­zen bir­kaç gün uza­ya­bi­lir. Son­ra civ­civ­ler çı­kar. 
Bir ri­va­yet­tir ki, köy­de va­tan­da­şın kü­me­sin­den bir ta­vuk kay­bo­lur. Ara­nır ta­ra­nır ha­ber alı­na­maz. 20-25 gün son­ra ta­vuk 10-15 ta­ne civ­civ­le kü­me­se dö­ner. Me­ğer kuy­tu bir ça­lı­lık­ta yap­tı­ğı fol­lu­ğa bi­rik­tir­di­ği yu­mur­ta­la­rın üze­ri­ne ku­luç­ka­ya yat­mış, za­ma­nı ge­lin­ce de bi­re on ka­ta­rak ha­ne­si­ne dön­müş­tür. 
YU­MUR­TA SAT­MAK: Yu­mur­ta köy­lü­nün, şe­hir­li­nin te­mel gı­da mad­de­si­dir. Di­ğer ta­raf­tan yu­mur­ta köy­lü ka­dın­la­rın, ço­cuk­la­rın na­kit pa­ra­sı­dır. Ev­de tuz bit­ti­ğin­de, gaz bit­ti­ğin­de he­men pin­nik­te olan yu­mur­ta­lar­dan alı­nıp kö­yün bak­ka­lı­na gi­di­lir ve ih­ti­yaç­lar alı­nır­dı Yu­mur­ta­sı­nı da­ha pa­ha­lı sat­mak is­te­yen­ler ise haf­ta­lık bi­rik­tir­dik­le­ri yu­mur­ta­la­rı­nı kı­rıl­ma­sın di­ye ara­sı­na sa­man ko­ya­rak se­pet­le­re yer­leş­ti­rip, yü­rü­ye­rek git­tik­le­ri il­çe­ye ka­dar 4-5 el­le­rin­de ta­şır­lar ve il­çe mer­ke­zi­ne ku­ru­lan pa­zar­da sa­tıp, ev­le­ri­nin ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­de­rir­ler­di. Hat­ta sat­mak için an­ne­le­ri­miz yu­mur­ta­yı ta­sar­ruf­lu kul­la­nır­dı. Ey gü­zel ül­ke­min gü­zel in­san­la­rı, ne­re­den ne­re­le­re doğ­ru gel­mi­şiz. Ni­me­tin için­de yü­zü­yo­ruz.
Ço­cuk­la­rı­mı­za ma­zi­nin sı­kın­tı­la­rı­nı an­la­ta­lım ki, bu­gü­nün KIY­ME­Tİ­Nİ da­ha iyi id­rak et­sin­ler.