Fahiş fiyat artışını önlemek ve enflasyonu dizginlemek için Türkiye'de konut kiralarının artış oranı temmuz ayına kadar yüzde 25 olarak uygulanıyordu.
İş yerlerinin kira artış oranı ise TÜİK'in açıkladığı TÜFE'nin on iki aylık ortalamalara göre değişiyor ve bu oran en son haziran ayında yüzde 62,51 olarak açıklandı.
Temmuz ayında yüzde 25 konut kira artış oranı uygulamasının sonlandırılması bekleniyor.
Bu aşamada, uzmanlar yüzde 25 kira sınırı kalksa bile ev sahipleri kafalarına göre artış yapamayacağını belirtiyor.
"Kiracılar paniğe kapılmasın"
Konutlarda yüzde 25 kira sınırının uzatılmayacak olması kiracıları düşündürürken, Avukat Ali Onar, kiracıların paniğe kapılmaması gerektiğini, ev sahiplerinin kafalarına göre artış yapamayacağını söyledi.
"Kiralar yıllık enflasyon ortalamasına göre artacak"
Onar, eskisi gibi yıllık enflasyon ortalamasına göre tavan artışın belirleneceğini ifade ederek, şöyle konuştu:
Yüzde 100, yüzde 200 gibi artışlar yapılamaz. Kira sözleşmelerinde böyle bir hüküm olsa dahi bu sözleşme geçersizdir. Bir tavan miktarı belirlenmiştir. Yasa, kiracı ile ev sahibi arasında makul bir denge sağlamak istemektedir.
Yüzde 25 zam sınırının Temmuz 2024 itibarıyla sona ermesi bekleniyor
Kira artışında yüzde 25 zam sınırının Temmuz 2024 itibarıyla sona ermesi bekleniyor. Yüzde 25 zam sınırının uzatılmayacak olması bazı vatandaşları düşündürürken, bu durum “Ev sahipleri kiralarda fahiş artış yapabilir mi?” sorusunu gündeme getirdi.
"Artışlar artık eskisi gibi enflasyona göre yapılacak"
Onar, Borçlar Kanunu’nda kira tavan artış oranının yer aldığını anlatarak, eskisi gibi yıllık enflasyon ortalamasına (TÜFE) göre artış oranının belirleneceğini dile getirdi:
Borçlar Kanunu'nun geçici maddesine eklenen bir maddeyle kira tavan artış oranı, yüzde 25 olarak belirlenmişti. Eğer herhangi bir yasal düzenleme yapılmaz ise Temmuz 2024 itibarıyla yüzde 25’lik tavan oran sona erecek. Esasen, Borçlar Kanunu'muzda kira bedellerinin belirlenmesi için bir 'tavan uygulaması' söz konusu. Bu ne demek? Bir dengenin kurulması, makul bir kira bedelinin belirlenmesi için Borçlar Kanunu'muzda kira artış oranı mevcut; yani günlük deyimle enflasyonun 12 aylık ortalaması alınacak.
"Temmuzda kira zam oranının yüzde 70,9 olması bekleniyor"
Temmuz ayında kira sözleşmesi sona eren bir kiracı için bakılacak ilk kriter, eğer kira sözleşmesinde bir hüküm yok ise 12 aylık enflasyon ortalaması alınacak. Takriben yüzde 70,9 gibi bir rakam olması öngörülüyor. Bunu aşması mümkün olmayacak.
"Taraflar kira artış yüzdesi belirlemiş olsalar dahi bu sözleşme geçerli olmaz"
“Taraflar arasında kira bedelinin artırılmasına ilişkin bedel belirlenmemiş ise bu 12 aylık ortalamayla belirlenecek.” diyen Ali Onar, muhtemel kiracı ve ev sahibi arasındaki bir davada enflasyon oranının dikkate alacağına vurgu yaptı.
Açıklanan aylık ve yıllık enflasyon miktarı, ay bazında açıklandığı için belirlenen kira bedeli de buna ilişkin olacak. Temmuz 2024’ün 12 aylık ortalaması yüzde 79 olarak açıklandığı takdirde, kira tavan miktarı yüzde 79 kadar arttırılabilir. Hemen şunu belirteyim; taraflar kendi aralarında kira artış yüzdesi belirlemiş olsalar dahi bu sözleşme geçerli olmaz.
"Mahkeme, tavan miktarını dikkate alır"
Herhangi bir dava söz konusu olduğunda mahkeme, tavan miktarını dikkate alarak karar verecektir. Yasa, kiracı ile ev sahibi arasında makul bir denge sağlamak istemektedir.
"5 yıl dolduğunda tavan artışları gözetilmez"
5 yıl ve üzeri kira sözleşmelerine dikkat çeken Ali Onar, “5 yılı doldurmuş olan sözleşmelerde böyle bir tavan miktarı yok. Dolayısıyla 5 yıl dolduktan sonra tavan miktarı gözetilmeksizin kira bedelinin artışı söz konusu olabilecektir. Bu elbette kiralayanın lehine olan bir durum.” ifadelerine yer verdi.
Ev sahipleri keyfi bir artış yapamayacaklar. Yüzde 100, yüzde 200 gibi artışlar yapamazlar. Kira sözleşmelerinde böyle bir hüküm olsa dahi bu söz konusu olamaz. Bir tavan miktarı belirlenmiştir. Bu tavan miktarını aşan artışlar geçersizdir. Dolayısıyla burada kiracının korunması söz konusu olur. Kiracı yasal yollara müracaat ederse, kanunda öngörülen artış bedelinin uygulanmasını talep etme gibi bir hakkı söz konusu olacaktır.
