Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orta Vadeli Program (OVP), önümüzdeki üç yıl için ekonominin yol haritasını belirlerken, sosyal güvenlik sistemi ve emeklilik düzenlemelerine yönelik önemli adımlar atıldı.
Program kapsamında, emeklilik sistemiyle ilgili yeni düzenlemeler devreye girerken, sosyal güvenlik mevzuatı da günümüz koşullarına uygun hale getirilecek.
EMEKLİLİK SİSTEMİNDE KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLER VE İKİNCİ EMEKLİLİK İMKANI
Ayrıca, çalışanlar için ikinci bir emeklilik imkanı sunan düzenlemelerin önü açılacak. Çalışanlara ikinci emekliliğin yolu açılacak.
Orta vadeli program kapsamında emeklilik sisteminde köklü değişiklikler hayata geçirilecek. Bu değişikliklerin başında aylık bağlama sistemine getirilecek yenilikler yer alıyor.
Artık sadece prim ödemeleri değil, prim gün sayısı da büyük bir önem taşıyacak. Bu düzenlemeyle, sistemde daha uzun süre kalan ve daha fazla prim günü biriktiren sigortalılar daha avantajlı duruma geçecek. Mevcut sistemde emekli maaşları yalnızca ödenen primlere göre hesaplanıyor.
Emeklilik hesaplamalarında üç farklı dönem göz önünde bulunduruluyor ve her dönemde farklı aylık bağlama oranları uygulanıyor. Bunun yanı sıra, her yıl güncelleme katsayıları da değişiklik gösteriyor.
EMEKLİLİKTE YILLAR ARASI FARKLILIKLAR GİDERİLECEK
Bu durum, belli yıllarda emekli olanların daha yüksek maaşlar almasına yol açıyor. Örneğin, enflasyon ve büyüme verileriyle hesaplanan güncelleme katsayısının 2024 yılı için, 2025 yılına kıyasla %30 daha yüksek olacağı öngörülüyor.
Bu yüzden 2024 yılında emekli olmayan birisi 2025 yılını beklerse yüzde 30 daha düşük güncelleme ile maaşı hesaplanacak. Yeni sistem ise çalışma hayatında çok kalanların avantajlı olacağı bir yöntem getirecek. Böylece yıllar arasındaki bu farklılıklarda ortadan kalkmış olacak.
2025 yılının ikinci çeyreğinde hem kanun hem de idari düzenlemelerle hayata geçirilmesi planlanan yeni sistem OVP'de şu ifadelerle yer aldı:
"Sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek sistemin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir."
MEVZUAT DEĞİŞİYOR
Orta Vadeli Program gelecek dönem için yeni çalışma modelleri, değişen iş gücü piyasası ve geleceğin mesleklerinin sisteme dahil olması sonrası yeni döneme uygun bir sosyal güvenlik mevzuatı da öngörüyor.
2025 yılının son çeyreğinde hayata geçirilmesi planlanan düzenlemeler böylece yeni çalışma modellerinin, iş gücü piyasasının yasal alt yapısını da oluşturmuş olacak.
Özellikle uzaktan ve esnek çalışacakların özlük hakları ile ilgili düzenlemeler de bu planın içinde olacak. Hem kanun hem de idari düzenlemeler içeren bu değişiklik OVP'de şu ifadelerle yer aldı:
"Sosyal güvenlik sisteminin fiili ve yasal kapsamının genişletilmesi ve kapsamda yer almayan grupların sisteme girişlerinin sağlanması için farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik uygulamalar geliştirilecek, sosyal güvenlik mevzuatı değişen işgücü piyasası koşullarına ve yeni nesil esnek çalışma şekillerine daha uyumlu hale getirilecektir."
İKİNCİ BİR GELİR
Bir süredir gündemde olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) de OVP'de yer aldı.
Böylece şu anda zorunlu olmayan ve 45 yaş altı çalışanlara uygulanan BES'teki Otomatik Katılım Sistemi ikinci emeklilik olarak uygulanacak. Böylece çalışanlar işverenlerin de katılımı ile hem SGK'dan emekli olurken hem de ikinci bir emeklilik imkanına kavuşacak.
Mevut sistemde çalışanlar her ay brüt ücretlerinin yüzde 3'ünü BES'e (Bireysel Emeklilik Sistemi) aktarıyor. Devlet bunun yüzde 30'u kadar katkı yapıyor ve birikimler değişik fonlarda artıyor.
Bu sisteme işveren katkısı da gelecek. 10 yıl 56 yaş olarak şu anda uygulanan şartlar yerine gelince birikim sahibine toplu para ya da emekli maaşı ödenecek.