Köse Dağından doğup çeşitli yan dere ve su kollarının birleşerek Çorum’un batısından geçen, daha sonra Alaca Irmağı ile birleşerek buradan Amasya iline ulaşarak Yeşilırmak’a karışan Derinçay’daki koku ve kirlilik konusu İl Genel Meclisi’nde bir kez daha gündeme geldi.
Hem İl Genel Meclisi Çevre ve Sağlık Komisyonu hem de Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Derinçay konusunda araştırma yaparak meclis üyelerine bilgi verdi.
Derinçay’a yıllardır fabrikalardan karışan sanayi atıkları bir türlü önlememesi ve fabrikaların arıtma sistemlerinin olmaması ve Derinçay havzasında bulunan tarım arazilerinde aşırı gübre kullanılması kirliliğin başlıca nedenleri olarak biliniyor.
Derinçay’daki problemin ana nedeninin Organize Sanayi’den gelen yükün ve belediyenin atık su arıtma tesisinin yetersizliği olduğunu belirten Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Cemal İbrahim Yalçın, Vali Doç. Dr. Zülkif Dağlı’nın da girişimleriyle Organize Sanayi Bölgesi’ndeki bir taşınmazın Arıtma Tesisi yapılması için tahsisini gerçekleştirdiklerini söyledi.
BELEDİYENİN PROJESİNİN DEĞERİ 1 MİLYARI BULUYOR
Organize Sanayi yapılacak yeni tesis ile belediyenin atık su arıtma tesisinin yükünü hafifleteceğini dile getiren Yalçın, ayrıca Çorum Belediyesi’nin de atık su artırma tesisindeki kapasiteni artırmak ve tesisi çağın gerekliliğine uygun hale getirmek için bir proje hazırladığını kaydetti.
Projenin yaklaşık maliyetinin 1 milyar lirayı bulduğunu anlatan Yalçın, bunun için kaynak arayışlarının devam ettiğini ifade etti.
Çevre ve Sağlık Komisyonu Başkanı Mehmet İpek ise komisyon olarak Derinçay ile ilgili yaptıkları araştırmayı şu şekilde açıkladı;
DERİNÇAY’IN DEBİSİ 3 KATINA ÇIKTI
“Çorum Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisinden önce Derinçayın debisi 28.000 m3/gün civarında iken Çorum Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan yaklaşık 60.000 m3/gün lük debi ile birleşince debisi 88.000 m3/gün olmaktadır. Yani Derinçay'ın debisi 3 katına çıkmaktadır.
20.000 m3/gün civarıda su taşıyan Ilgınözü ve 62.000 m3/gün civarında su taşıyan Alaca Çayı olmak üzere Derinçay ile birleştikten sonra Çorum Çayının debisi yaklaşık 170.000 m3/gün olmaktadır. Alaca İlçemizde atıksu arıtma tesisi bulunmaması nedeniyle oluşan atıksuların tamamı Alaca Çayı'na deşarj edilmekte ve kirlilik yükü oldukça fazla hale gelen Alaca Çayı Karagöz Köyü sınırında Derinçay ile birleşmektedir. Alaca Çayı civarında bulunan köylerden de yoğun koku ve kirlilik şikâyetleri İl Müdürlüğümüze iletilmektedir. Derinçay'a atıksu deşarj eden tüm tesislerin bireysel arıtma tesislerinin bulunduğu ve mevzuata uygun olarak arıtıldıktan sonra deşarj edildiği, İl Müdürlüğümüzce yapılan analiz ve denetimlerde yerinde tespit edilmiştir. Ancak arıtma tesislerinden çıkan atıksuların Derinçay'a deşarjı ile birlikte toplam kirlilik yükünde artış olmakta ve yüzeysel akarsu (Derinçay + Alaca Çayı Çorum Çayı) oluşan bu kirlilik yükünü kaldıramamaktadır. Yukarıda belirtilen sayısal veriler genel veriler olup, son yıllarda İlimiz özelinde yaşanan kuraklık nedeniyle akarsuların menbaa debileri oldukça azalmış ve tesislerinden çıkan arıtılmış su hüviyetine Çorum Çayı adeta arıtma bürünmüştür. Ayrıca akarsu civarında bulunan köylerin atıklarını (özellikle soğan, evsel atık vb.) Derinçay ve Alaca Çayı yatağına boşalttıkları gözlemlenmektedir. Yoğun yağışın olduğu dönemlerde akarsu yatağına bırakılan atıklar mansap yönünde (Yeşilırmak) taşınmaktadır.
DERİNÇAY HAVZASINDA TARIMSAL KİRLİLİK ÖNEMLİ YER TUTMAKTADIR
Gerek hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklı atıkların uygun yönetilememesi, aşırı gübre kullanımı gerekse aşırı böcek ve ot öldürücü ilaçlamanın sonucunda oluşan kirlilik yağmur sularının etkisiyle Derinçay'a taşınmakta ve kirliliğe sebep olmaktadır.”