Balkanlar ve medeniyet! Esasen son yüzyılda Balkanlar üzerine araştırma yapan oryantalist araştırmacılar bu iki ismi aynı cümlede kullanmadılar. Kullanmadıkları gibi Balkan ismini yozlaştırmak için tercümesini ya da kelime anlamını “kan, savaş, barbarlık, kaos, parçalanma, düşmanlık, irtica vb.” çağrışımlara entegre ettiler. Yeri gelmişken hatırlatalım: Balkan kavramının/adının kelime karşılığı; “dağlık, ağaçlık yer ve/veya ormanlarla kaplı dağ” anlamına gelmektedir. Osmanlı, Rumeli bölgesini ifade ederken bu topraklara “Balkan/lar” demişti.
Gerek Balkan coğrafyasında ve gerekse ülkemizde Balkan çalışmaları üzerine dünya çapında akademik girişimlerin yetersizliği sebebiyle “Balkanlaşma” metaforu güçlendi. Ancak tüm bu hastalıklı bakış açısına karşı yine Rumeli’den bir araştırmacı olan Eldar UKA hepimizin dört elle sarılması ve yayması gereken bir eseri 2020 yılında ilgilisine sundu: “Bir Medeniyetin İzinde Balkanlar”
Balkanları “medeniyet” çağrısıyla özdeşleştiren ve aslına rücu etmesini amaçlayan bu başlığı hassasiyetle önemli buluyorum. Kaldı ki Balkan Gençliği Stratejik İşbirliği Platformu (BALGENÇ)’nun “medeniyetimizi ve ata topraklarımızı tanımak” için öncülük ettiği ve yüzlerce genci yola çıkardığı Balkan gezimizi bu başlığı takip ederek gerçekleştirdik.
Kitabın yazarı olan Eldar UKA aynı zamanda bir rehber. Balkanları adım adım, karış karış bilen Sn.Uka alışılagelmişin dışında bir rehberlik yapıyor. Kaptı kaçtı, fotoğrafı çekip hızlıca devam eden anlayışı yıkarak ata topraklarımızın tüm detaylarını katılımcısına yaşatıyor. Biz 40 kişilik bir ekiple önce gözbebeğimiz olan Bosna-Hersek’i, ardından sırasıyla Karadağ, Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Kosova’yı ziyaret ettik. Tabi bu ziyaretlerin program akışı oldukça detaylı olmakla birlikte akış sonrası Eldar, kitabını yazarcasına anlatımlarına devam etti.
Turun son durağı olan Kosova’da tanıştığımız ve imza gününe iştirak ettiğimiz bu kitabı edindiğimizde gördük ki gezdiğimiz, yaşadığımız, duygulandığımız, gururlandığımız, öfkelendiğimiz ve öykündüğümüz tüm noktalar bu kitapta kelime kelime yazılmış. Önsöz, mülahaza ve kaynakça bölümleriyle birlikte 390 sayfa olan kitap Üsküp 2020 yazımıyla Ekopi Yayınevinden çıkmış.
Kitabın içeriğinde Balkanları gezmek ve yaşamak isteyenler için tüm tarihi noktalar detaylı anlatımlarıyla mevcut. Kosova, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Karadağ, Bosna-Hersek ve Sırbistan’ın tarih sahnesindeki tüm şehir ve mekanları ilgilisine sunulmuş. Özellikle siyaset, coğrafya ve tarih üzerine Balkan ülkelerini inceleyen araştırmacılar için bir el kitabı, başucu kitabı olarak bu kitap kütüphanede bulunmalı.
Rumeli’nin AB potasında eritilmek istenildiği yeni yüzyılda “Balkan” isminin önüne “batı” tamlamasını koyarak medeniyet mefkûremizi yok sayanlara karşı ismiyle müsemma bu eseri esenliyoruz. Kitabın yazarı dostumuz Eldar Uka’ya emekleri için şükran borçluyuz.
Vesselam!