Çorum Ticaret ve Sanayi Odası tarafından ‘Avrupa Yeşil Mutabakatı’ hakkında bilgilendirme toplantısında konuşan Eskişehir Teknik Üniversitesi Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı, ESO Sürdürülebilir ve Yeşil Sanayi Danışmanı Prof. Dr. Cengiz Türe, 2026 yılında Avrupa ‘Avrupa Yeşil Mutabakata’ hazır olmayan sanayicilerin ya ihracatı yapmayacağını yada karbon vergisi ödemek zorunda kalacağını söyledi.
Prof. Dr. Cengiz Türe, Dünya ekonomisinin ve küresel ticaretin yönünü değiştirmesi, üretim süreçlerini derinden etkilemesi beklenen “Avrupa Yeşil Mutabakatı (Green Deal)” konusunda Çorumlu sanayicilere önemli bilgiler verdi.
Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantıya Vali Doç. Dr. Zülkif Dağlı, Vali Yardımcısı Tamer Orhan, Hitit Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Eşref Savaş Başcı, TSO Başkanı Çetin Başaranhıncal, ilçe kaymakamları, kurum müdürleri ile sanayiciler katıldı.
Toplantıda Türkiye’nin mutabakatta ne kadar hazır olduğu ve ülkemizin yapması gerekenleri anlatan Prof. Dr. Cengiz Türe, Avrupa’nın Yeşil Mutabakatı çok önemsediğini bu yüzden mutabakat şartlarını yerine getiremeyen sanayicilerin ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğini ifade etti.
Türe, “Avrupa Yeşil Mutabakatı” planının, AB'nin 2050 yılına kadar karbon nötr olması için kapsamlı bir yol haritası ortaya koyduğunu kaydetti.
Yeşil dönüşümle karbon salınımını 2030'a kadar yüzde 50 azaltmayı, 2050 yılında ise sıfır düzeyine çekmeyi öngören Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın her ne kadar çevreci bir girişim gibi görünse de aslında yeni bir büyüme stratejisi olduğunu aktaran Türe;
“Çevresel koruma ve sürdürülebilirlik için AB’nin bir hedef, vizyon ortaya koydu. Türkiye ihracatının yüzde 50'sinin AB'ye olduğunu düşünüldüğünde ve 2023 yılı sonuna kadar geçişe ilişkin uyum mekanizmalarının uygulamaya girecek. Türkiye olarak sürecin ıskalanmaması gereken bir konu olduğunu düşünüyorum. Sürece geçişte bazı zorluklar olsa da önemli fırsatlar da peşi sıra gelmektedir. Bir yandan daha yeşil ve daha temiz bir dünya planlanırken, diğer yandan da yepyeni sektörler, iş alanları ve piyasalar açılacak. Yeşil ürünlere ve hizmetlere olan talep artacak” dedi.
İklim değişikliği ve çevresel bozulmanın hem Avrupa hem de dünya için varoluşsal bir tehdit olduğunu belirten Prof. Dr. Türe,
“Avrupa Birliği (AB), 11 Aralık 2019 tarihinde açıkladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) ile 2050 yılında iklim-nötr ilk kıta olma hedefini ortaya koymuştur. AB, bu hedefe ulaşmak için yeni bir büyüme stratejisi benimseyeceğini ve tüm politikalarını iklim değişikliği ekseninde yeniden şekillendireceğini açıklamıştır. Sanayiden finansmana, enerjiden ulaştırmaya ve binalardan tarıma uzanan bir dizi alanda AB politikalarında kapsamlı değişiklikler öngören Yeşil Mutabakat, Tek Pazar’ın tesisinden bu yana AB’nin en büyük girişimlerinden birisidir. Bu kapsamda, AB'nin iklim, enerji, arazi kullanımı, ulaşım ve vergilendirme politikalarının 2030 yılına kadar 1990’daki seviyesine kıyasla %55 emisyon azaltımı sağlanacak şekilde gözden geçirilmesi için mevzuat değişikliği paketi Avrupa Komisyonu’nca 14 Temmuz 2021’de yayımlanmıştır. Paketin uluslararası ticareti etkileyecek en önemli unsurlarından birisi, dünyada ilk kez uygulamaya konulacak olan Sınırda Karbon Düzenlemesidir (SKDM/CBAM). 1 Ekim 2023 itibariyle yürürlüğe giren düzenlemeye ilk etapta demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen ürünleri dahil edilmiştir. Uygulama kapsamında, 1 Ocak 2026 tarihine kadar olan geçiş döneminde, AB’ye ithal edilen söz konusu ürünlerin üretimi aşamasında salınan karbon emisyonları ile üretim süreçlerinde kullanılan elektriğin üretiminden kaynaklı (dolaylı) emisyonların raporlaması yapılacaktır. 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren başlayacak asıl uygulama döneminde ise ithal ürünlere gömülü emisyonlar için, AB’de yetkilendirilmiş ithalatçılar tarafından AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)’ndeki haftalık karbon fiyatları dikkate alınarak karbon ücreti ödenmeye başlanacak, çimento ve gübre sektörlerinde dolaylı emisyonlar da ücretlendirmeye tabi olacaktır. SKDM kapsamında AB ETS’sinde Avrupalı üreticilere sağlanmakta olan ücretsiz tahsisatlar da mali yükümlülüğü azaltacak şekilde dikkate alınacak, bir yandan AB ETS’sinde ücretsiz tahsisatlar 2026-2034 döneminde belirli bir indirim takvimi çerçevesinde kaldırılırken, aynı zamanda SKDM mali yükümlülükleri bu oranda artacaktır.” ifadelerini kullandı.
Son olarak sanayicilerin ürünlerine yeşil pasaport almak zorunda kalacağını belirten Türe, 2026 yılından sonra ihracatın zorlaşacağını vurguladı.
Türe, toplantının devamında iş insanları ve sanayicilerin dikkate alınmasında fayda görülen Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamındaki temel strateji belgeleri ve mevzuat hakkında bilgilendirme yaptı.
